“Phao cứu sinh” cho bệnh nhân hẹp mạch vành nặng kèm suy thận, suy tim

Chụp mạch vành chỉ với 1/4 lượng thuốc cản quang thông thường kết hợp siêu âm lòng mạch giúp nhiều bệnh nhân mạch vành kèm suy thận được đặt stent kịp thời, an toàn.

Sau 3 ngày đặt stent tái thông lòng động mạch liên thất trước bị hẹp đến 90%, bệnh nhân Đoàn Ngọc Lam (82 tuổi, ngụ Bình Dương) hết đau ngực, khó thở, khỏe mạnh xuất viện trong niềm hạnh phúc của gia đình và ekip bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM. Đây là một trong số nhiều trường hợp bệnh nhân lớn tuổi bị hẹp mạch vành nặng kèm nhiều bệnh lý nền được chụp mạch vành với kỹ thuật Cardiac Swing hạn chế thuốc cản quang và đặt stent kích thước “khổng lồ” lên đến 5.0 mm giảm tái hẹp tại Bệnh viện Tâm Anh thời gian gần đây.

BS.CKII Huỳnh Ngọc Long, Giám đốc Trung tâm Can thiệp mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết, nhờ kỹ thuật Cardiac Swing, chỉ cần 2 lần chụp, với tổng cộng 7-8 ml thuốc cản quang, bác sĩ có thể thu được hình ảnh 3D động mạch vành ở mọi góc độ thay vì 6-8 lần chụp với lượng thuốc đưa vào cơ thể có thể lên đến 20-30ml như kỹ thuật thông thường.

Kết quả cho thấy, bệnh nhân bị xơ vữa động mạch gây hẹp đến 90% tại vị trí động mạch liên thất trước. Đây là động mạch cung cấp nhiều máu nhất cho vùng cơ tim, nên cần được can thiệp tái thông mạch vành càng sớm càng tốt để tránh nguy cơ đột tử.

Bà Lam có bệnh nền tăng huyết áp, đái tháo đường type 2, rối loạn lipid máu, sa sút trí tuệ (bệnh Alzheimer), đặc biệt là suy thận mạn và suy tim nên đã nhiều lần gia đình trì hoãn chụp mạch vành vì lo ngại việc tiêm thuốc cản quang khi chụp mạch vành sẽ khiến bệnh suy thận của bà nặng hơn.

Tuy nhiên, trong quá trình điều trị nội khoa, tình trạng đau ngực không hết mà xuất hiện thường xuyên hơn. Đầu tháng 9, bà được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM trong tình trạng sốt cao, ho khan, khó thở, suy hô hấp, được ekip bác sĩ khoa Cấp cứu, Hồi sức tích cực, tim mạch điều trị nội khoa tích cực trước khi chụp và đặt stent mạch vành.

Bác sĩ Long cho biết, rất nhiều bệnh nhân suy thận đến bệnh viện Tâm Anh điều trị phát hiện hẹp mạch vành rất nặng. Trước đây khi chưa có kỹ thuật Cardiac Swing, họ ở trong tình thế “tiến thoái lưỡng nan”, nếu như không chụp mạch vành, các bác sĩ không thể chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị kịp thời, có thể dẫn đến suy tim và đột tử. Ngược lại, nếu chọn chụp mạch vành, họ phải chấp nhận bệnh suy thận nặng hơn do ảnh hưởng thuốc cản quang và có thể phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận.

Do đó, rất nhiều trường hợp như bà Lam chọn trì hoãn chụp và can thiệp mạch vành chấp nhận điều trị nội khoa.

“Tuy nhiên, tình trạng hẹp mạch vành nặng không được phát hiện và can thiệp sẽ dẫn đến suy tim. Và khi mạch vành hẹp đến 90%, nếu không được đặt stent tái thông lòng mạch kịp thời, bệnh nhân có thể đột tử bất cứ lúc nào”, bác sĩ Long nói.

Bác sĩ Long cho biết, đối với bệnh nhân lớn tuổi có độ hẹp đến 90%, nghĩa là kích thước lòng mạch trước can thiệp chỉ khoảng dưới 1.0 mm. Nếu không có sự hỗ trợ của hệ thống siêu âm trong lòng mạch (IVUS) thế hệ mới dẫn đường, chỉ thông qua hình chụp mạch vành, các bác sĩ sẽ không tự tin chọn stent kích thước lớn vì lo ngại nguy cơ vỡ mạch máu. Việc chọn stent không tối ưu có thể dẫn đến khả năng tái hẹp trong stent khá cao. Khi đó, bệnh nhân có thể gặp các cơn đau ngực do thiếu máu cơ tim và thậm chí là tử vong nếu không được tái can thiệp kịp thời.

Do đó, với bệnh nhân Lam, nếu dựa vào hình chụp mạch vành thông thường, bác sĩ chỉ ước tính đặt stent cỡ 3.5 mm. Nhưng nhờ sự hỗ trợ của IVUS, các bác sĩ bệnh viện Tâm Anh xác định chính xác đường kính mạch máu thật sự của bệnh nhân có thể lên hơn 5.0 mm nên quyết định chọn stent cỡ lớn và nong lên kích thước 4.8-5.2 mm. “Nếu đặt được stent càng lớn thì nguy cơ tái hẹp trong stent càng thấp”, bác sĩ Long nhấn mạnh.

Bên cạnh IVUS, kỹ thuật chụp cắt lớp quang học (OCT) trong lòng mạch vành được ứng dụng tại khoa Tim mạch BVĐK Tâm Anh Hà Nội cũng giúp đánh giá chính xác tổn thương để đưa ra hướng can thiệp hiệu quả và tối ưu nhất cho người bệnh, tránh trường hợp đặt stent ở nhiều vị trí dẫn đến tăng chi phí không cần thiết. Sau khi đặt stent, bác sĩ tiếp tục sử dụng OCT để đánh giá kết quả đặt stent trong mạch máu của người bệnh trước khi kết thúc can thiệp.

“Nhờ sử dụng ánh sáng hồng ngoại, kỹ thuật chụp cắt lớp quang học cho hình ảnh lòng mạch có độ phân giải cao và rõ nét. Điều này giúp bác sĩ đánh giá độ bao phủ và vị trí của stent cũng như sự áp sát của stent vào lòng mạch một cách chính xác nhất, hạn chế tối đa các biến chứng trong quá trình can thiệp và giảm nguy cơ tái hẹp sau đặt stent”, BS.CKI Nguyễn Đức Hưng – Phó khoa tim mạch, BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam trang bị hệ thống chụp mạch can thiệp số hóa xóa nền (DSA) Philips Azurion Robotic Ceiling FlexArm treo trần, hoạt động linh hoạt giúp các bác sĩ có thể tiếp cận vùng cơ thể cần can thiệp dễ dàng nhờ vậy việc thực hiện thủ thuật can thiệp được nhanh chóng và chính xác hơn.

Ngoài ra, nhờ kết hợp hệ thống phần mềm ứng dụng trong can thiệp tim mạch tiên tiến thế giới như Dynamic Coronary Roadmap, StentBoost Live, các bác sĩ có thể nong bóng, đặt stent dưới hướng dẫn của hình ảnh có độ phân giải cao, thao tác làm phồng bóng để đẩy stent áp sát vào thành mạch máu chính xác, rút ngắn thời gian can thiệp đồng thời giảm tối đa lượng thuốc cản quang đưa vào cơ thể bệnh nhân, giảm nguy cơ cho người bệnh suy thận, suy tim.

Theo ước tính, có 17-48% bệnh nhân mạch vành có tình trạng rối loạn chức năng thận. Đồng thời, người bệnh thận mạn có tỷ lệ xơ vữa động mạch tăng cao và có xu hướng mắc bệnh mạch vành nặng hơn. Khoảng 50% bệnh nhân cao tuổi có bệnh thận mạn kèm suy tim – dấu hiệu tiến triển của bệnh mạch vành. Do đó, bác sĩ Long khuyến nghị, người bệnh thận mạn cần kiểm tra sức khỏe tim mạch định kỳ để được phát hiện hẹp mạch vành và xử trí kịp thời.

Tại Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, nhờ sự phối hợp chặt chẽ các chuyên khoa như Nội tim mạch, Can thiệp mạch, Thận – Tiết niệu, Gây mê hồi sức – Điều trị đau và chăm sóc giảm nhẹ…, bệnh nhân được chăm sóc và điều trị toàn diện trước và sau can thiệp, nhanh chóng hồi phục, xuất viện sau 3-5 ngày.

“Tôi mà biết đặt stent nhẹ nhàng thế này tôi đã đến bệnh viện Tâm Anh làm lâu rồi. Suốt một năm qua, cơn đau ngực, khó thở cứ hành tôi mất ăn mất ngủ nhưng không dám chụp mạch vành vì sợ ảnh hưởng thận. Giờ thì tôi thấy khỏe rồi, ăn rất ngon, ngủ rất sâu. Bác sĩ cho tôi xem hình mạch máu sau khi nong mở rộng, cười bảo rằng 82 tuổi mà lòng mạch ‘trẻ’ như cô gái 28. Thật tuyệt vời!”, bà Lam chia sẻ ngày xuất viện.

Vào lúc 20h ngày 14/9, hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tổ chức chương trình tư vấn trực tuyến “Kỹ thuật mới chụp mạch vành và đặt stent tim mạch” nhằm cập nhật những tiến bộ mới trong chẩn đoán và can thiệp mạch vành, giảm nguy cơ tái hẹp, kéo dài tuổi thọ và chất lượng sống cho bệnh nhân mạch vành, đặc biệt là người có bệnh nền suy thận, suy tim, đái tháo đường…

Chương trình có sự tham gia của BS.CKII Huỳnh Ngọc Long – Giám đốc Trung tâm Can thiệp mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM; ThS.BS Võ Anh Minh – Trưởng đơn vị Can thiệp mạch vành, Trung tâm Can thiệp mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM; BS.CKI Nguyễn Đức Hưng – Phó khoa Tim mạch BVĐK Tâm Anh Hà Nội và ThS.BS Nguyễn Tuấn Long – Bác sĩ Can thiệp tim mạch, BVĐK Tâm Anh Hà Nội.

Đây cũng là chương trình mở đầu tuần tư vấn “Chẩn đoán và điều trị bệnh tim mạch chính xác, hiệu quả, an toàn bằng kỹ thuật mới” trên website https://tamanhhospital.vn/ và Báo điện tử VnExpress từ ngày 14/9-20/9. Độc giả đặt câu hỏi tại đây để được các chuyên gia tư vấn.