Phụ nữ cần quan tâm sức khỏe bản thân bằng hành động đơn giản là thăm khám phụ khoa định kỳ. Thông qua thăm khám có sự hỗ trợ của các phương tiện siêu âm, chẩn đoán hình ảnh… có thể giúp phát hiện u xơ tử cung và bệnh phụ khoa từ giai đoạn sớm, chưa gây biến chứng để can thiệp hiệu quả, bảo vệ sức khỏe, chất lượng sống và trọn vẹn thiên chức làm mẹ của người phụ nữ.
Thông tin trên được các chuyên gia của Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM chia sẻ trong chương trình Tư vấn sức khỏe trực tuyến “Giải pháp tối ưu trong điều trị bệnh lý u xơ tử cung & các bệnh phụ khoa” tối ngày 20/10/2022 vừa qua. Độc giả có thể xem lại chương trình tư vấn tại đây.
U xơ tử cung là một căn bệnh phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và mãn kinh. Rất nhiều trường hợp phụ nữ mắc bệnh ở độ tuổi còn trẻ và chưa từng sinh nở. Thống kê của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy, tỷ lệ mắc phải u xơ tử cung ở phụ nữ ngoài 30 tuổi là 60%. Tỷ lệ này sẽ tăng lên 80% ở phụ nữ ngoài 50 tuổi. Vì thế, đây được ví là căn bệnh liên quan mật thiết đến tuổi tác của người phụ nữ.
Thông thường, khối u xơ tử cung là lành tính và không gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe phụ nữ. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện sớm và can thiệp hiệu quả, kiểm soát tốt, khối u xơ có thể biến chứng và gây nguy hiểm. Trong số đó phải kể đến đe dọa khả năng sinh sản, tước đi thiên chức làm mẹ của người phụ nữ.
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết, tất cả phụ nữ ở độ tuổi sinh hoạt tình dục đều có nguy cơ mắc phải u xơ tử cung bởi căn bệnh này lệ thuộc vào nội tiết tố nữ Estrogen – nội tiết tố chủ đạo trong hoạt động sinh dục. Đó chính là lý do các chuyên gia Sản khoa luôn khuyến cáo chị em nên thăm khám phụ khoa định kỳ, nhất là chị em trong độ tuổi còn hoạt động tình dục và còn kinh nguyệt để tầm soát, phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ hoặc dấu hiệu ban đầu của khối u xơ.
Trực tiếp thăm khám và điều trị nhiều mặt bệnh phụ khoa tại bệnh viện, ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết số bệnh nhân u xơ tử cung chiếm khoảng 10-20% tổng số mặt bệnh, đây là một tỷ lệ đáng kể.
Chia sẻ thêm về nguyên nhân gây u xơ tử cung, bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Tâm cho biết, tính đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có nghiên cứu khoa học nào tìm ra nguyên nhân chính xác. Tuy nhiên, nhiều báo cáo cho thấy có sự thay đổi về thụ thể, cụ thể là hormone Progesterone, Estrogen hiện diện nhiều hơn ở phụ nữ mắc u xơ tử cung. Ngoài ra, báo cáo cũng đề cập đến những yếu tố nguy cơ khác như di truyền, chủng tộc, hoặc thói quen ăn uống nhiều thịt đỏ, ít rau xanh, cơ thể thiếu vitamin D…
BS.CKI Nguyễn Quang Nhật, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết, siêu âm là chỉ định đầu tay trong tất cả các trường hợp phụ nữ đến thăm khám, tầm soát phụ khoa định kỳ. Thông qua siêu âm, bác sĩ sẽ kiểm tra tử cung, buồng trứng người phụ nữ có khối u hoặc bướu hay không, từ đó có chẩn đoán chính xác và hướng dẫn điều trị cụ thể.
Nhiều chị em phụ nữ lo lắng bị u xơ tử cung phải cắt bỏ tử cung, mất đi cơ hội làm mẹ. Bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi cho biết, hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị u xơ tử cung, bao gồm chỉ đơn thuần theo dõi, chưa cần can thiệp.
Cụ thể, đối với u xơ tử cung được chẩn đoán không triệu chứng, bệnh nhân chỉ cần theo dõi định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ. Tuy nhiên, với những khối u xơ không triệu chứng nhưng kích thước lớn (tương đương thai kỳ 20-24-28 tuần) ở một người phụ nữ trẻ còn kinh nguyệt, cần có định hướng điều trị cá thể hóa từng trường hợp.
Với u xơ tử cung có triệu chứng như kinh nguyệt không đều, đi tiểu tiện nhiều lần trong ngày, tiểu tiện gặp khó khăn… bác sĩ sẽ ưu tiên điều trị bằng thuốc, sau đó can thiệp phẫu thuật để giải quyết khối u xơ. Phẫu thuật gồm có bóc nhân xơ tử cung, cắt tử cung hoặc phương pháp tắc mạch chọn lọc những mạch máu đến nuôi khối u xơ.
“Ngoài phẫu thuật, hệ thống BVĐK Tâm Anh sở hữu hệ thống máy móc chụp DSA, can thiệp mạch máu ngay khi có chỉ định, nhanh chóng và thuận tiện cho bệnh nhân. Ngoài ra, bệnh viện còn sở hữu nhiều phương pháp điều trị hiện đại khác như đốt u xơ bằng sóng cao tần, hoặc sử dụng năng lượng sóng siêu âm hội tụ dưới định vị và hướng dẫn của MRI khi bệnh nhân không muốn phẫu thuật”, bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi cho biết thêm.
Dưới đây là phần giải đáp của các chuyên gia Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM trước những thắc mắc của khán giả cả nước gửi về chương trình tư vấn:
1. Triệu chứng của u xơ tử cung là gì?
Em tìm hiểu được biết triệu chứng của u xơ tử cung dễ gây nhầm lẫn với tình trạng có thai vì cả hai trường hợp bụng đều to ra và kèm mất kinh. Đồng thời cũng dễ nhầm lẫn với tình trạng rối loạn kinh nguyệt và khối u buồng trứng. Vậy làm thế nào để biết chính xác bản thân có bị u xơ tử cung hay không? Nếu sờ vào thấy u ở vùng bụng thì có phải khối u đã lớn rồi không? (Khán giả Nguyễn Minh gửi câu hỏi về chương trình)
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi: U xơ tử cung thường nhô lên bụng nên dễ bị nhầm lẫn là đang mang thai. Để phân biệt, chị em có thể thử que hoặc nước tiểu để xác định có mang thai hay không. Hoặc có thể tiến hành siêu âm để xem có túi thai trong lòng tử cung hay không. Việc chẩn đoán này không khó khăn, chị em có thể gặp bác sĩ Sản Phụ khoa để được tư vấn nếu có lo lắng tình trạng u xơ tử cung.
Trường hợp sờ thấy khối u cứng chắc và nhô lên vòng bụng thì chắc chắn khối u đã rất lớn. Thông thường thành bụng dày khoảng 10cm đối với người nhẹ cân, 20cm hoặc hơn đối với người thừa cân. Nếu thấy bụng nhô lên nghĩa là khối u xơ đã nằm trong bụng và kích thước rất lớn. Trường hợp này cần chẩn đoán u xơ tử cung to và chèn ép cơ quan lân cận gây bí tiểu, tiểu khó, chèn ép thận… Tùy từng trường hợp cụ thể sẽ có chỉ định phẫu thuật hoặc giải pháp thích hợp.
2. Có những loại u xơ tử cung nào? Trường hợp bị u xơ tử cung nào cần phẫu thuật?
Có những loại u xơ tử cung nào và khối u xơ có thể lớn đến kích thước nào? Trường hợp u xơ tử cung nào có chỉ định mổ? Em có khối u xơ kích thước 55mm có nên mổ không, vì mỗi lần đến chu kỳ kinh bụng em đau và chướng lên nên rất lo lắng, mong bác sĩ tư vấn. (Khán giả Đặng Trà My gửi câu hỏi đến chương trình)
ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm: U xơ được phân loại theo vị trí gồm có u xơ tử cung dưới niêm mạc, u xơ tử cung trong cơ, u xơ tử cung dưới thanh mạc và u xơ tử cung có cuống theo vị trí liên quan đến giải phẫu tử cung. Kích thước khối u xơ có thể thay đổi khác nhau, có những khối u xơ to như mang thai, chúng tôi đã từng can thiệp các khối u xơ to khoảng 4-5kg.
Đối với những khối u xơ kích thước từ 5cm trở lên được xem là kích thước đáng kể, cần can thiệp điều trị. Đặc biệt, bệnh nhân có thêm triệu chứng đau bụng kinh, rối loạn kinh nguyệt cần can thiệp điều trị nội khoa trước. Nếu đáp ứng điều trị nội khoa, bệnh nhân được ngưng thuốc và có thể quay trở lại sinh hoạt bình thường. Chỉ can thiệp phẫu thuật khi điều trị nội khoa không cải thiện.
3. Khối u xơ tử cung có tự teo nhỏ lại được không?
Em 37 tuổi chưa lập gia đình và chưa từng quan hệ tình dục. Em bị tắc kinh do bị đa nhân xơ tử cung, trong đó có một nhân xơ to có kích thước 82x77mm. Em điều trị nội khoa bằng thuốc ở bệnh viện tỉnh. Bác sĩ cho em hỏi liệu khối u có tự teo nhỏ lại được không hay cần can thiệp phẫu thuật? Nếu phẫu thuật có ảnh hưởng đến việc mang thai trong tương lai không?
BS.CKI Nguyễn Quang Nhật: Ở độ tuổi 37, triệu chứng tắc kinh chưa hẳn là triệu chứng đơn thuần của u xơ tử cung, có thể đây là dấu hiệu rối loạn tiền mãn kinh, do đó bạn nên lưu ý thêm vấn đề này.
Ngoài triệu chứng tắc kinh, các biến chứng khác của bệnh như xuất huyết tử cung, chèn ép hay khối u xơ to nhô lên bụng… chưa thấy bạn đề cập đến, do đó chưa thể có tư vấn cụ thể. Việc khối u xơ cần can thiệp phẫu thuật hay không cần cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ với mong muốn mang thai và sinh con trong tương lai. Tốt nhất, bạn nên đến thăm khám để được xác định tình trạng cụ thể, từ đó có hướng dẫn chính xác và hiệu quả nhất.
4. U xơ tử cung có nguy cơ tiến triển thành ung thư không?
U xơ tử cung có thể tiến triển thành ung thư không bác sĩ? Tình trạng này có thể phòng tránh được không vì em nghe nói u xơ tử cung thường không có triệu chứng, lúc phát hiện thì khối u xơ đã có kích thước lớn. (Khán giả Hà Dương gửi câu hỏi về chương trình)
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi: Thông thường, u xơ tử cung là căn bệnh lành tính, không phải trường hợp mắc phải nào cũng cần phẫu thuật hoặc can thiệp điều trị. Nguy cơ u xơ tử cung tiến triển thành ung thư có một tỷ lệ nhất định, chẳng hạn như ung thư Leiomyosarcoma – một dạng của ung thư cơ trơn tử cung chiếm tỷ lệ 1/1.000.
Với những khối u xơ tiến triển nhanh, ví dụ mới phát hiện kích thước 5cm nhưng sau một tháng tăng lên 8cm, sau hai tháng tăng lên 10cm… thì cần nghi ngờ khối u xơ ác tính và theo dõi chặt chẽ.
Nhiều trường hợp phụ nữ không thăm khám phụ khoa định kỳ, không có bất cứ triệu chứng gì mà không biết rằng khối u xơ đã xuất hiện từ lâu và lớn dần lên. Chính vì lý do đó, các chuyên gia Sản Phụ khoa thường xuyên nhắc nhở chị em phụ nữ, nhất là phụ nữ đã lập gia đình nên sắp xếp khám phụ khoa định kỳ 3-6 tháng/lần để theo dõi tình trạng sức khỏe.
5. U xơ tử cung kích thước bao nhiêu cần mổ?
Khối u xơ có kích thước bao nhiêu thì cần mổ? Nếu mổ xong có nguy cơ tái phát không và sau mổ bao lâu mới mang thai được? (Khán giả Thủy Trần gửi câu hỏi về chương trình)
ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm: Thông thường khối u xơ tử cung kích thước từ 5-6cm trở lên và có gây triệu chứng cần can thiệp mổ. Tuy nhiên, cần xem thêm vị trí của khối u xơ. Có những khối u nằm gần như ở phía ngoài tử cung, gọi là u xơ tử cung dưới thanh mạc hoặc nhân xơ có cuống thường là không gây triệu chứng.
Bệnh nhân có những khối u này không gặp các triệu chứng như rối loạn kinh nguyệt, thống kinh cũng như không làm trở ngại đến việc tinh trùng và trứng gặp nhau, không làm bít tắc vòi trứng, không làm buồng tử cung bị chèn ép hoặc thay đổi kích thước, hình dạng… chỉ cần mổ nội soi và lấy khối u ra ngoài. Sau mổ buồng tử cung phục hồi tốt, không ảnh hưởng chất lượng cơ tử cung, chu kỳ kinh nguyệt vẫn đều đặn thì có thể mang thai ngay.
Riêng đối với những khối u xơ nằm sâu ở vùng cơ tử cung, phải tiến hành rạch trên cơ tử cung mới can thiệp được sẽ có thể ảnh hưởng đến chất lượng cơ tử cung. Do đó, nên đợi 1,5 – 2 năm mang thai sẽ an toàn hơn. Ngoài ra nên xem xét đến độ tuổi người phụ nữ, nếu phụ nữ lớn tuổi cần quan tâm chất lượng trứng hơn là thời gian lành sẹo sau mổ. Vì thế, tùy vào từng trường hợp sẽ có khuyến cáo thời gian chờ mang thai hợp lý, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn.
6. Sử dụng thảo dược có làm teo khối u xơ tử cung không?
Em 39 tuổi bị u xơ tử cung kích thước 65x46mm. Vừa rồi em đi khám, bác sĩ bảo em phải mổ nhưng em chưa muốn mổ, em muốn dùng thảo dược để khối u xơ tự nhỏ dần. Xin hỏi bác sĩ dùng thảo dược có tự giảm khối u xơ không và nếu phẫu thuật có ảnh hưởng gì không? (Khán giả Thanh Huyền gửi câu hỏi về chương trình)
BS.CKI Nguyễn Quang Nhật: Ở độ tuổi 39 và kích thước khối u xơ 65x46mm chỉ có chỉ định mổ khi có xuất hiện biến chứng. Nếu không có biến chứng hoặc chỉ có những triệu chứng nhẹ như rong kinh, rong huyết, chưa ảnh hưởng tổng trạng sức khỏe, chất lượng sống hoặc chưa chèn ép cơ quan lân cận thì chỉ cần theo dõi định kỳ. Hy vọng khi bước sang độ tuổi mãn kinh khối u xơ sẽ tự nhỏ lại, không phát triển nữa.
7. Xử lý polyp cổ tử cung có gây mê được không?
Em chưa từng quan hệ tình dục nhưng lại bị ra máu giữa kỳ kinh. Em đã đi bệnh viện kiểm tra vài lần, nhưng hôm đó lại không ra hoặc ra ít. Bác sĩ bảo em khi nào máu chảy nhiều hơn thì quay lại, nghi ngờ polyp và đề nghị phá trinh để xử lý. Nhưng em không biết được khi nào sẽ chảy máu để đến bệnh viện ngay. Em muốn đăng ký khám và xử lý polyp ngay ở BVĐK Tâm Anh luôn được không? Em có nhu cầu muốn gây mê thì có được không bác sĩ? (Khán giả Phạm Ngọc gửi câu hỏi về chương trình)
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi: Tình trạng xuất huyết giữa chu kỳ có thể là do sinh lý, tức là khi bước vào giai đoạn giữa kỳ kinh sẽ có biến động nội tiết. Khi có sự sụt giảm đột ngột nội tiết giữa chu kỳ thì có thể gây chảy máu, nghĩa là nội mạc tử cung có bong tróc. Nếu hiện tượng chảy máu diễn ra trong vòng 1-3 ngày, sau đó tự cầm máu thì không cần điều trị.
Tuy nhiên, bạn cần đến kiểm tra để xem có vấn đề ở âm đạo hay không, chẳng hạn như polyp cổ tử cung. Khi thăm khám, bác sĩ sẽ phải sử dụng dụng cụ để đưa vào âm đạo, và tất nhiên điều này cần có sự đồng ý của bệnh nhân mới thực hiện. Nếu bệnh nhân chưa từng quan hệ hay sinh nở, bác sĩ sẽ gợi ý sử dụng giảm đau hoặc giảm đau toàn thân, như cho ngủ hoặc gây mê để giãn nhão, sau đó đặt mỏ vịt để quan sát cổ tử cung. Thủ thuật này khá đơn giản, tại Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM thực hiện khá nhanh, bệnh nhân có thể làm thủ tục vào buổi sáng, sau đó làm thủ thuật tại phòng mổ và xuất viện ngay trong ngày.
8. Tại sao u xơ tử cung thường gặp ở độ tuổi mãn kinh?
Tại sao độ tuổi mãn kinh lại có tỷ lệ mắc u xơ tử cung cao? Vậy đây có phải là độ tuổi có nguy cơ cao mắc u xơ tử cung không bác sĩ? (Khán giả giấu tên gửi câu hỏi về chương trình)
ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm: Khởi phát của u xơ tử cung là trong độ tuổi sinh sản, đa phần bệnh không có triệu chứng, cộng với việc chị em phụ nữ không khám phụ khoa định kỳ, mãi đến khi bước qua tuổi 40 khi có thời gian và tiền bạc quan tâm sức khỏe, đi thăm khám mới phát hiện. Do đó, để nói chính xác thì u xơ tử cung đã khởi phát trong độ tuổi sinh sản, nhưng mãi đến khi mãn kinh bệnh nhân mới phát hiện.
9. Làm thế nào để u nang buồng trứng không tái phát?
Tôi bị u nang buồng trứng hai bên tái phát nhiều lần. Tôi đã mổ u nang tổng cộng 3 lần, lần gần nhất là vào năm 2017. Mỗi lần mổ sức khỏe tôi bị ảnh hưởng rất nhiều. Xin hỏi làm thế nào để tôi không phải mổ nữa? Ngoài ra, tôi có một bé gái 9 tuổi, liệu có phải do u nang nên tôi không thể mang thai được nữa không? (Khán giả Nguyễn Thị Minh gửi câu hỏi về chương trình)
BS.CKI Nguyễn Quang Nhật: Đầu tiên chúng ta cần xác định u nang buồng trứng thuộc loại nào. Theo mô tả, có thể nghĩ đến u nang lạc tuyến tại buồng trứng. Đối với dạng u nang này, ưu tiên điều trị nội khoa hơn là can thiệp phẫu thuật bởi khả năng tái phát sau phẫu thuật khá cao. Do đó, khuyến cáo là chị nên kiểm tra lại xem bản chất khối u nang là gì, có phải là u nang thực thể không để xác định có cần thiết mổ hay không. Ngoài ra cần đánh giá thêm nguy cơ u nang buồng trứng ở những lần mổ trước là lành tính hay ác tính để có hướng can thiệp đúng đắn.
10. Sau mổ u xơ tử cung bao lâu sẽ hồi phục?
Mẹ em năm nay hơn 60 tuổi, có khối u xơ tử cung rất lớn chiếm toàn bộ ổ bụng khiến bụng mẹ em rất to và đi tiểu tiện gặp khó khăn. Gia đình đang lựa chọn bệnh viện để phẫu thuật, tuy nhiên các bệnh viện chuyên về phụ sản khá đông. Xin hỏi BVĐK Tâm Anh có mổ những ca u xơ kích thước lớn như vậy không? Sau mổ bao lâu có thể hồi phục và xuất viện? (Khán giả Hoàng Minh Thủy gửi câu hỏi về chương trình)
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi: Đầu tiên, chắc chắn với khối u xơ có kích thước quá lớn, chiếm hết diện tích ổ bụng sẽ đè ép lên các cơ quan lân cận, gây ra những triệu chứng như đi tiểu lắt nhắt, tiểu khó, suy thận… nên chỉ định mổ là bắt buộc tuyệt đối.
Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh tự tin giải quyết hầu hết các mặt bệnh liên quan Sản khoa và Phụ khoa, trong đó bao gồm can thiệp u xơ tử cung. Đây là bệnh viện đa khoa nên có lợi thế nhiều chuyên khoa hỗ trợ cho một cuộc phẫu thuật, nhất là ở nhóm bệnh nhân lớn tuổi. Do đó, khả năng thực hiện ca mổ khối u xơ kích thước lớn như vậy là trong tầm tay.
Comments are closed.